Tunus Cumhurbaşkanı Kais Saied Cuma günü cumhurbaşkanına geniş yetkiler verecek ve başbakan ile parlamentonun yetkilerini kısıtlayacak yeni bir anayasa taslağı açıkladı.
Anayasa referandumunun 25 Temmuz’da, yani Saied’in parlamentoyu askıya alıp iktidarı ele geçirmesinden tam bir yıl sonra yapılması planlanıyor. Hareketin “ülkeyi siyasi ve ekonomik krizden kurtarmak” için gerekli olduğunu söyledi. Bu, muhalefetin onu totaliterliğe doğru kaymakla suçlayan güçlü eleştirilerine yol açtı.
Güçlü UGTT merkezi sendikası da dahil olmak üzere birçok kuruluş, “Kais Saied Anayasası” adını verdikleri yeni anayasanın hazırlanmasında kamuoyu diyalogunun olmamasından yakındı.
Perşembe günü geç saatlerde yayınlanan taslak metin, cumhurbaşkanına başbakandan daha fazla yürütme yetkisi verecek ve ilk kez iki meclisli bir parlamenter sistem kuracak.
Bu, 2014 yılında birden fazla grupla yapılan istişarelerin ardından kabul edildiğinde çığır açan olarak görülen mevcut anayasadan bir değişiklik olacaktır.
2014 anayasası, Arap Baharı protestolarının eski Cumhurbaşkanı Zine El Abidine Ben Ali’nin 23 yıllık tartışmasız saltanatına son vermesinin ardından cumhurbaşkanlığı yetkilerini sınırlamaya çalıştı. 2011 yılında, bölgenin birçok ülkesinde otokratik liderlere karşı benzer bir hareketi tetikleyen bir halk isyanıyla devrildi.
Yeni tüzük, cumhurbaşkanına başbakanı ve bakanları atama ve onları görevden alma hakkı verecek. Başkanları iki beş yıllık dönemle sınırlandırıyor.
Yeni anayasa taslağı, eski tüzüğün “Tunus özgür, bağımsız ve egemen bir devlettir, dini İslam’dır” yazan 1. maddesinde İslam’a yapılan atfı kaldırıyor.
Yeni versiyonun önsözü, Tunus’un İslam toplumunun ayrılmaz bir parçası olduğunu ve devletin, kamu güvenliğini baltalamadığı sürece dini hakların korunmasını sağladığını söylüyor.
Saied ve diğerleri, geçen yıl Tunus’ta yaşanan siyasi krizden kısmen İslamcı Ennahdha’yı sorumlu tuttular. Askıya alınmadan önce parlamentoya hakim olan Ennahdha, Saied’in en şiddetli eleştirmenleri arasında yer alıyor.
Bir önceki anayasa taslağı gibi, yeni anayasa taslağı da ibadet ve vicdan özgürlüğünün yanı sıra bireysel ve kamusal özgürlükler ile düşünce ve basın özgürlüğünü de güvence altına alıyor.
Ayrıca, ordu, polis ve yargıçlar ve diğer sulh hakimleri dışındaki sendikaların grev hakkını da garanti eder. Saied, bazıları yolsuzluk ve adaleti engellemekle suçlanan 57 hakimin görevden alınmasının ardından greve giden yargı mensuplarıyla haftalardır hesaplaşıyor.
Yeni tüzük, bölgeler arasında dengeyi sağlamayı amaçlayan “bölgeler ve ilçeler ulusal konseyi” adlı ikinci bir parlamento meclisi de oluşturacak.
Yeni anayasa, 25 Temmuz referandumunda kabul edildiği takdirde, oylama sonuçları açıklanır açıklanmaz yürürlüğe girecek.