Bu yılın başlarında önce başbakan, sonra cumhurbaşkanı olarak iktidarda 20. yılını dolduran Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, 14 Mayıs’ta yapılacak seçimlerde art arda üçüncü kez cumhurbaşkanlığı dönemi istiyor.
69 yaşındaki hak ve özgürlükleri genişleten, çoğunluğu Müslüman olan ülkesinin Avrupa Birliği üyelik müzakerelerine başlamasına izin veren bir reformist olarak başladı.
Daha sonra rotasını tersine çevirdi, muhalefeti bastırdı, medyayı boğdu ve demokrasiyi aşındıran önlemler aldı.
Cumhurbaşkanlığı ve parlamento seçimleri Erdoğan’ın şimdiye kadarki en zorlu seçimleri olabilir. Yıkıcı bir depremden sadece üç ay sonra, ekonomik kargaşa ve yüksek enflasyonun ortasında yapılacaklar.
İşte Erdoğan’ın iktidarındaki bazı önemli tarihlere bir bakış:
— 27 Mart 1994: Erdoğan, İslamcı Refah Partisi adayı olarak İstanbul belediye başkanı seçildi.
— 12 Aralık 1997: Erdoğan, mahkemelerin laik yasaları ihlal ettiğini söylediği bir şiiri okuduğu için “nefreti tahrik etmekten” suçlu bulundu. Dört ay hapis cezasına çarptırılır.
— 14 Ağustos 2001: Refah Partisi’nin reformist kanadının diğer üyeleriyle birlikte ayrılan Erdoğan, muhafazakar Adalet ve Kalkınma Partisi’ni (AKP) kurdu.
— 3 Kasım 2002: AKP, kuruluşundan bir yıl sonra genel seçimlerde meclis çoğunluğunu kazandı. Ancak Erdoğan, mahkumiyeti nedeniyle adaylıktan men edildi.
— 9 Mart 2003: Erdoğan, siyasi yasağının kaldırılmasının ardından özel bir seçimle milletvekili seçildi. Beş gün sonra AKP’li meslektaşının yerine başbakan olur.
— 3 Ekim 2005: Türkiye, Avrupa Birliği ile katılım müzakerelerine başladı.
— 22 Temmuz 2007: Erdoğan genel seçimlerde oyların %46,6’sını aldı.
— 20 Ekim 2008: Subaylar ve diğer kamuya mal olmuş kişilere karşı açılan bir dizi davanın ilki başladı. Şüpheliler, Erdoğan’ın muhaliflerini ortadan kaldırmak için tasarlanmış düzmece davalara dönüşen hükümeti devirmeyi planlamakla suçlanıyor. Duruşmalar daha sonra ABD merkezli din adamı Fethullah Gülen’in şebekesine yüklendi.
— 12 Eylül 2010: Erdoğan, hükümetin yüksek mahkeme yargıçları atamasına, ordunun yetkilerini kısıtlamasına ve cumhurbaşkanlarının parlamento yerine ulusal oylamayla seçilmesine izin veren anayasal değişikliklerle ilgili referandumu kazandı.
— 12 Haziran 2011: Erdoğan genel seçimleri oyların %49,8’ini alarak kazandı.
— 28 Mayıs 2013: İstanbul’daki bir parkta ağaç kesme planları üzerine ülke çapında hükümet karşıtı protestolar patlak verdi. Hükümet protestoculara karşı aşırı güç kullanmakla suçlanıyor.
— 10 Ağustos 2014: Erdoğan, Türkiye’nin doğrudan halk oylamasıyla yapılan ilk cumhurbaşkanlığı seçimini kazandı.
— 7 Haziran 2015: AKP, milletvekili seçimlerinde çoğunluğunu kaybetti. İntihar bombalamaları da dahil olmak üzere aylarca süren güvensizliğin ardından Kasım ayında yeniden yapılacak seçimlerde çoğunluğu yeniden kazandı.
— 15 Temmuz 2016: Erdoğan hükümeti, eski müttefiki Gülen’in takipçilerinin suçlandığı bir askeri darbe girişiminden sağ kurtuldu. Bunun üzerine hükümet, Gülen şebekesinin üyelerine yönelik geniş çaplı bir baskı başlatır.
— 16 Nisan 2017: Bir referandumdaki seçmenler, ülkenin siyasi sisteminin parlamenter demokrasiden başkanlık sistemine geçişini kıl payı onaylıyor. Eleştirmenler buna Erdoğan’ın “tek adam yönetimi” diyor.
— 24 Haziran 2018: Erdoğan, cumhurbaşkanlığı seçimlerini oyların %52,59’unu alarak Türkiye’nin yürütme yetkilerine sahip ilk cumhurbaşkanı oldu.
— 22 Haziran 2019: AKP’ye büyük bir darbe indiren Erdoğan’ın partisi, ana muhalefet partisinin adayının da az farkla kazandığı Mart seçimlerine itiraz ederek İstanbul belediye başkanlığı için yeniden yapılan seçimi kaybetti.
— 6 Şubat 2023: Güçlü bir deprem Türkiye ve Suriye’nin bazı bölgelerini harap etti ve Türkiye’de 50.000’den fazla insanı öldürdü. Erdoğan’ın hükümeti, felakete verdiği zayıf tepki nedeniyle eleştirildi. ___ Associated Press yazarı Zeynep Bilginsoy, İstanbul’dan katkıda bulundu.