Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Başkanı Şahap Kavcıoğlu, Enflasyon Raporu 2021-4’ün tanıtımı nedeniyle Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası İdare Merkezinde bir bilgilendirme toplantısı düzenledi. TCMB Başkanı Kavcıoğlu, enflasyonun 2021 yılsonunda yüzde 18,4 olarak gerçekleşeceğini 2022 yıl sonunda yüzde 11,8 ve 2023 sene sonunda ise yüzde 7 seviyesine geriledikten sonradan orta vadede yüzde 5 düzeyinde kararlılık kazanacağını varsayım ettiklerini açıkladı.
TCMB Başkanı Kavcıoğlu’nun konuşmasından satır başları:
Aşılama oranlarındaki artışa karşın salgında yeni varyantlar küresel iktisadi etkinlik üzerindeki altında yönü olan riskleri canlı tutuyor. Varyantlara ilişkin risklerin canlı kalması bir takım ülkelerde yükselme görünümünü olumsuz etkiledi ve büyüme tahminlerinin aşağıda yönü olan güncellenmesine neden oldu.
ENERJİ FİYATLARI SON DÖNEMDE HIZLANDI
Emtia fiyatları bir önceki rapor dönemine tarafından sıradan olarak artmakla birlikte, enerji ve enerji dışı fiyatların farklılaşması devam ediyor. Ham petrol ve doğal gaz fiyatlarının artmasıyla enerji fiyatları son dönemde hızlandı. üstelik enerji dışı emtia fiyatları ürün bazındaki farklılaşmaların etkisiyle yataya yakın bir seyir izledi.
ÜRETİCİ VE TÜKETİCİ FİYATLARI YÜKSELİYOR
Küresel talepteki toparlanma, emtia fiyatlarındaki yüksek seyir, bazı sektörlerdeki arz kısıtları ve taşımacılık maliyetlerindeki yükselme uluslararası ölçekte imalatçı ve alıcı fiyatlarının yükselmesine yol açıyor. Esas tarımsal emtia ihracatçısı ülkelerde yaşanan iklim koşullarının küresel yiyecek fiyatları üstünde olumsuz yansımalarını görüyoruz. Küresel enflasyondaki yükselişin enflasyon beklentileri ve uluslararası finansal piyasalar üzerindeki etkileri merkez bankaları göre yakından peşine düşüp takip ediliyor.
BÜYÜMEYE İÇ ISTEK VE İHRACAT KATKI VERDİ
Küresel enflasyon gelişmeleri ve enerji fiyatlarındaki yükselişlerin de etkisiyle mevcut Rapor döneminde küresel tehlike iştahı dalgalı bir seyir izledi. Türkiye’nin de içinde bulunduğu gelişmekte olan ülkeler grubunda risk primi ve ima edilen döviz kuru oynaklıkları yükselirken, dolar endeksindeki güçlenmenin de etkisiyle döviz kurlarında değerinde kaybı yaşandı.
2021 yılı ikinci çeyreğinde milli kazanç çeyreklik bazda yüzde 0,9, yıllık bazda ise yüzde 21,7 oranında arttı. İktisadi faaliyet, bu dönemde salgın kısıtlamaları ve mali koşullardaki sıkılaşmayla birlikte bir miktar ivme kaybetse de uzun dönem eğiliminin üstünde kalmaya devam etti. İkinci çeyrekte dönemlik büyümeye hem iç talep ayrıca de net ihracat katkı verdi. İç talebin katkısında özel tüketim öne çıkarken, ulus harcamaları ve yatırımlar ılımlı seyretti. Net ihracatın büyümeye verdiği katkıda ise lüzum enerjik seyreden ihracat gerekse altın ithalatındaki yavaşlamayla gerileyen ithalat rol oynadı.
AŞILANMANIN HIZLANMASI İKTİSADİ FAALİYETTE GÜÇLENMEYİ DESTEKLİYOR
Aşılamanın hızlanması, küresel ekonomideki toparlanma sürecini destekliyor. Türkiye’de ve bütün dünyada aşılama oranlarının artmasıyla birlikte salgın tedbirlerinin kademeli olarak kaldırılması, dış talebin iktisadi faaliyete katkısını artıran bir etken olarak ortaya çıkıyor. Diğer yanlamasına, virüsün yeni varyantlarının ortaya çıkmasının da etkisiyle vaka sayılarında gözlenen çoğalma, salgının seyrine ilişkin belirsizliklerin devam etmesine neden olmaktadır.
Aşılamanın toplumun geneline yayılması salgından negatif etkilenen başta turizm edinmek üzere hizmetler sektörünün canlanmasına ve iktisadi faaliyetin daha dengeli bir bileşimle sürdürülmesine olasılık tanıyor. Perakende satış hacim endeksi, açılmanın etkisiyle kuvvetli bir yükselme kaydetti. Haziran ayından bu yanlamasına aşılamadaki güçlü ivme ile birlikte kısıtlamaların hafifletilmesi, turizm faaliyetindeki ve ilgili hizmet kalemlerindeki toparlanma eğiliminin belirginleşmesinde rol oynadı.
Dayanıklı tüketim malları talebi yavaşlarken, dayanıksız tüketim mallarında bir toparlanma gözlendi. Talepteki bu dengelenme, cari işlemler dengesi, enflasyon ve istihdam üzerindeki olumlu etkilerinden nedeniyle tartma talep ediyor.
İŞ GÜCÜ PİYASASI SALGININ ETKİLERİNİ BÜYÜK ÖLÇÜDE ATLATTI
İstihdama ilişkin yüksek frekanslı veriler, açılmanın etkisiyle işgücü piyasasında da toparlanmaya muhabere ediyor. Hizmetler sektörü istihdamı, salgına dair kısıtlamaların da etkisiyle daha yavaş bir toparlanma sergilemişti. Fakat son dönemde burada kuvvetli bir istihdam artışı ile salgın dönemi kayıplarının en ince ayrıntısına kadar telafi edildiğini gördük. Hem zinde dışarı giden ihracatın da katkısıyla, sanayi sektörü istihdamının öteki daha alçak kalemlere göre daha da olumlu seyrettiği dikkat çekiyor.
Sonuç olarak, tarım dışı istihdamın ilk kez sanayi sektörünün katkısı ile toparlanmaya başladığını, hizmet sektöründen gelen sınırlı katkıya rağmen 2021 yılı birincil çeyreğinde salgın öncesi düzeylere ulaştığını görüyoruz. Son olarak hizmet sektöründeki açılım ve turizmin katkısı ile beraber işgücü piyasasının salgın dönemi etkilerini büyük ölçüde atlattığını söyleyebiliriz.
YIL SONU FİYAT BEKLENTİLERİ
2021 petrol tahmini 69,6 dolardan 70,8 dolara yükseltildi.
2022 petrol tahmini 69,4 dolardan 77,5 dolara yükseltildi.
2021 yıl sonu gıda enflasyonu yüzde 15’ten yüzde 23,4’e yükseltildi.
2021 enflasyon tahmini yüzde 14,1’den yüzde 18,4’e yükseltildi.
2022 yıl sonu enflasyon tahmini yüzde 7,8’den yüzde 11,8’e yükseltildi.