İklim değişikliği dünyada genelinde olduğu gibi Türkiye’de de etkisini göstermeye başladı. Uzmanlar da bu duruma dikkat çekmek namına açıklamalarını sürdürüyor. Karadeniz Teknik Üniversitesi (KTÜ) Deniz Bilimleri Fakültesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Coşkun Erüz, Doğu Karadeniz’de iklim değişikliği etkilerinin sıklaşan ve gittikçe şiddetlenen doğa olaylarına ve afetlere neden olduğunu belirterek, “Derelerin taşkınları artacak, bunu bekliyoruz, biliyoruz. Kırsal yerleşimi, sanayileşmeyi, şehirleşmeyi akarsu yataklarından mutlaka uzaklaştırmamız gerekiyor” dedi.
ÇOK SAYIDA CAN KAYBI YAŞANDI
Doğu Karadeniz’de son yıllarda küresel iklim değişikliğinin etkileriyle görülen ani lokal ve şiddetli yağışlar, can ve mal kayıpları ile daha aşağı ve üst yapıda hasarların oluştuğu sel ve heyelanlara neden oluyor. İklim değişikliğinin etkileri ile hava ve deniz suyu sıcaklığının mevsim normalleri üstünde seyrettiği bölgede değişen yağış rejimlerinin ani sel ve heyelan risklerini artırdığı belirtildi.
“ŞEHİRLEŞME NEHIR YATAĞINDAN UZAKLAŞTIRILMALI”
Karadeniz Bölgesi’nde son yıllarda yaşanan iklim değişikliğinin getirdiği afetlere uyarı çeken KTÜ Deniz Bilimleri Fakültesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Coşkun Erüz, “Karadeniz’de iklim değişimi ya da iklimin afaki sonuçlarını bölgemizde fazla yağışla kendini bildiren afetlerle gördük. Uzun vadede iklimsel olarak baktığımızda mevsimlerde kayma başladı. Canlı ekosisteminin adaptasyonuna kadar bölgede yaşayan insanların ona kadar tekrar strateji belirlemeleri gerekiyor. Mesela derelerin taşkınları bundan böyle artacak, bunu bekliyoruz, biliyoruz. Kırsal yerleşimi, sanayileşmeyi, şehirleşmeyi nehir yataklarından mutlaka uzaklaştırmamız gerekiyor. Yağışlar artacak dedik. Yamaçlarda fazla yağışa emrindeki heyelan riski fazla daha pozitif. Heyelan riski olan yerleri önceden saptama ederek bu alanlarda ayrıca yarma açma gibi müdahalelerin hem de yapılan yapıların önüne geçilmeli” dedi.
“BALIKÇILIK DA ETKİLENECEK”
Karadeniz’de deniz suyu sıcaklığının mevsim normallerinin üzerinde olduğuna da uyarı çeken Doç. Dr. Erüz, “İklimi dengeleyen en önemli unsur okyanus ve denizlerdir. Karadeniz bir iç deniz. Karadeniz, dört mevsim sıcaklığı artıp azalan bir deniz. ‘İklim değişiyor, balıkta mı değişecek?’ deniyor. Balık avcılığı da değişiyor. Karadeniz’de su sıcaklığı artıyor. Su sıcaklığının artması canlıların sıcaklığa tolere değerlerinin değişmesi ve buna bağlı olarak da yumurtlama ve besin dönemi ve bir araya gelerek av verdiği toplanma dönemlerinde ister istemez bir değişim olacak” diye konuştu.
“SADECE FACIA YÖNETMEK DÜRÜST DEĞİL”
Yikim öncesi riskli bölgelerde tedbir alınması gerektiğini söyleyen Doç. Dr. Erüz, “İklim değişikliği bundan böyle bir vaka. Felaket yönetmek çok dürüst bir teşebbüs yok. Durum olduktan sonra biz devlet olarak çok güzel bir müdahale ile çözüm üretmeye çalışıyoruz. Ama hatalı yapıyoruz. Bizim riski yönetmemiz gerekli. Durum olduktan sonradan afeti idare etmek çok şiddet ve fiyatı yüksek bir olay. Olası tehlike alanlarını saptama edip risk olası durumlarını insanları oradan uzaklaştırmış olmamız gerekiyor. Bir yağış bir heyelan laf konusu olduğu süre sadece doğal bir oluşum gerçekleşir lakin can kaybı ve mal kaybı olmaz” dedi.
BÖLGEDE İLKLERİN YILI OLDU
Karadeniz Bölgesi’nde bu yıl iklim değişikliğinin etkilerine bağlı olarak doğa olaylarında ilkler yaşandı. Ocak ayı sıcaklığı ortalama 5,4 derece olarak ölçüldü. Meteoroloji Genel Müdürlüğü’nün verilerine tarafından son 50 yılda görülen en sıcak ikinci ocak ayı yaşandı. Yağışlar ise ülke genelinde olağan değerlere tarafından yüzde 43 arttı. Şubat ayında göze çarpan sıcaklık farkları görüldü. en düşük sıcaklık eksi 27,9 derece ile Erzurum’da ölçüldü. Rize ise 27 derece ile sıcaklığın en yüksek ölçüldüğü il oldu. Mayıs ayında ise Kastamonu, Rize, Artvin ve Bayburt’un yüksek kesimleri ilkbaharda beyaza büründü.91
EN YÜKSEK YAĞIŞ KAYDEDİLDİ
Temmuz ayında Türkiye’nin büyük bir bölümünde mevsim normallerinin üzerinde sıcak bir ay yaşandı. Son 50 yıllık periyotta ikinci en sıcak geçen ay oldu. Yağışlar normaline tarafından takriben yüzde 16, geçen yıla nazaran ise yüzde 35 yükselme gösterdi. Rize ve Artvin’de yaşanan şiddetli sağanak sele dönüştü, 6 birey hayatını kaybetti, 2 birey kayboldu. Batı Karadeniz de ağustos ayında sele teslim oldu. Kastamonu ve Sinop’ta son 91 yılın en yüksek yağışı kaydedildi. Bu illerde meydana gelen su baskını, can kaybına ve hasara yol açtı. 11 Ağustos’taki sel felaketinde Kastamonu’da 71, Sinop’ta 10, Bartın’da 1 birey yaşamını yitirdi. Karadeniz’de son 10 yılın kasım ayı ortalaması 10 derece olan deniz suyu sıcaklığı 13 derece olarak ölçüldü.
